Muzeum Niepodległości w Warszawie oraz Robert Grudzień

zapraszają na

Wystawę planszową „Gorzka Chwała – Powstanie 1863 roku”

Ekspozycja prezentowana jest w lipcu i sierpniu w ramach autorskiego projektu Roberta Grudnia „Każdemu marzy się wolność” w 150. Rocznicę Powstania Styczniowego

Powstanie Styczniowe 1863 było kulminacyjnym wydarzeniem kończącym okres insurekcyjny okres polskich wysiłków niepodległościowych w wieku XIX.
Idea powstańcza, inspirowana poezją romantyczną i nadziejami na zbrojne wywalczenie niepodległości – zakończyła swój żywot. Mimo militarnej klęski legenda powstania 1863 roku na trwale wpisała się w polską świadomość narodową, bez względu na to, jakie oceny były formułowane w następnych dziesięcioleciach na jego temat.

Paradoks polega na tym, że w cieniu tej klęski narodziły się nowoczesne polskie obozy polityczne, które albo wprost nawiązywały do ideologii i tradycji powstania (obóz Józefa Piłsudskiego), bądź jako punkt wyjścia brały jego krytyczną ocenę (obóz Romana Dmowskiego). Z tego punktu widzenia rok 1863 stanowi jedna z kluczowych dat w polskiej historii. Nie bez znaczenia jest także wpływ tego wydarzenia na polską kulturę, zwłaszcza zaś na literaturę. Pomimo upływu 150 lat od jego wybuchu, powstanie wciąż żywe jest w pamięci narodowej, budząc też dyskusje na temat polskiego charakteru narodowego i miejsca walki zbrojnej w polskiej tradycji.
Wystawa składa się z 30 plansz prezentujących najważniejsze wydarzenia i postaci związane z powstaniem. Przy realizacji wystawy wykorzystano bogate zbiory znajdujące się w Muzeum Niepodległości w Warszawie (dokumenty, druki ulotne, grafiki, obrazy, realia) oraz w zbiorach takich instytucji jak Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Wojska Polskiego, i Muzeum Historyczne m. st. Warszawy. Wiele z nich nie było do tej pory eksponowanych publicznie.

Wystawa „Powstanie 1863 roku” składa się z następujących części:

I. Odwilż – Rosja i Polska po wojnie krymskiej.
II. Wrzenie – narastanie nastrojów buntu w Królestwie Polskim, manifestacje patriotyczne.
III. Aleksander Wielopolski – reformy i branka IV. Biali i czerwoni – polskie obozy polityczne i ich reprezentanci.
V. Walka – bitwy, dowódcy, polegli. Broń i sztandary powstańcze.
VI. Przyjaciele i wrogowie – państwa europejskie i ich przywódcy wobec powstania.
VII. Kobiety i powstanie – wizerunki kobiet, biżuteria patriotyczna.
VII. Romuald Traugutt – sylwetka Dyktatora Powstania.
VIII. Klęska – bilans powstania.

Terminarz wystaw 2013 r.

Zwoleń, Centrum Regionalne przy Nekropolii Jana Kochanowskiego 29,30.06.2013

Stalowa Wola, Klasztor Kapucynów 02-09.07.2013

Lublin, Kościół pw. Św. Rodziny 10-14.07.2013

Janowiec, Gminny Ośrodek Kultury 14-20.07.2013

Jędrzejów, Archiopactwo Cystersów 27,28.07.2013

Lipsko, Lipskie Centrum Kultury 29.07.-02.08.2013

Wąchock, Archiopactwo Cysterskie 04-08.08.2013

Tykocin, Kościół parafialny 11-15.08.2013

Kowala, Kościół pw. Św. Wojciecha 16,17.8.2013

Stromiec, Kościół pw. Św. Jana Chrzciciela 18.08.2013

Radom, Kuria Diecezjalna 19–23.08.2013

Trzebnica, Bazylika pw. Św. Jadwigi Śląskiej 24,25.08.2013

Trzebnica Starostwo Powiatowe 26-30.08.2013

Radom, Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Jana Kochanowskiego 3-5.9.2013

Jedlińsk, Kościół pw. św. Piotra i Pawła 8-9.9.2013

Wystawa cieszyła sie wielkim zainteresowaniem, zobaczyło ją ponad 60 tys osób.

 *

 MEDIA

„Powstanie 1863 – Gorzka chwała” rusza w tournée

OPIS WYDARZENIA

Rok 2013 – Obowiązek wobec pamięci – Wydarzenia artystyczne w 150. rocznicę Powstania Styczniowego – Robert Grudzień projekt autorski

Jan Chryzostom Czachowski patronat honorowy, potomek płk Dionizego Czachowskiego, wybitnego dowódcy Powstania Styczniowego

Koncerty, spektakle, warsztaty dla młodzieży, promocje książek upamiętnią 150. tą rocznicę Powstania Styczniowego na festiwalach organizowanych przez Roberta Grudnia. W całej Polsce planowanych jest około stu imprez. Wystąpią znani artyści scen polskich i zagranicznych, jak Małgorzata Walewska, Wiesław Ochman, Jerzy Zelnik, Olgierd Łukaszewicz.
Jak podkreśla Robert Grudzień, producent prestiżowych festiwali muzycznych odbywających się w całym kraju, projekt związany z powstaniem styczniowym to nie tylko praca, wypełnienie patriotycznego obowiązku, ale też hołd wobec rodzinnej tradycji.

 – Moi dziadkowie pochodzą z Niedabyla, wsi gdzie urodził się Dionizy Czachowski, największy bohater powstania styczniowego w regionie sandomierskim i jeden z najzdolniejszych dowódców. Czachowscy byli spokrewnieni z Chopinami. Od dziecka słyszałem opowieści jak mały Fryderyk z matką przyjeżdżał do Niedabyla. Opowiadała o tym moja mama, ojciec, dziadkowie, sąsiedzi. Dionizy Czachowski był w tych opowieściach wzorem patrioty, drogowskazem na przyszłość, Fryderyk Chopin powodem do dumy, że nasi pradziadowie spotykali kogoś kim nieprzerwanie przez 200 lat zachwyca się świat – wyjaśnia Robert Grudzień. Koncerty i spotkania związane ze 150. rocznicą Powstania Styczniowego ukażą tamte wydarzenia z perspektywy historii, muzyki i sztuk plastycznych. Adresowane są zarówno do melomanów, pasjonatów historii jak i młodzieży. Rozpoczną się koncertem właśnie w Niedabylu, dawnym majątku dzierżawionym przez Czachowskich. Przez kolejne miesiące w Stromcu, Dobieszynie, Garbatce Letnisko, Radzanowie, Radomiu, Lipsku, Siennie, Solcu nad Wisłą, Jędrzejowie, Zwoleniu, Janowcu, Lublinie, Starachowicach, Stalowej Woli, Tarnobrzegu, Warszawie, Zelowie, Trzebnicy, Wolborzu a także miejscowościach wytyczających powstańczy szlak bojowy będą się odbywały imprezy honorujące pamięć o tamtych wydarzeniach. Zakończą się w listopadzie koncertem w Bukównie, gdzie został pochowany Dionizy Czachowski, który zginął 6 listopada 1863 r. w bitwie pod Jaworem Soleckim.

W koncertach muzycznych oraz spektaklach łączących słowo i muzykę wystąpią znani aktorzy jak: Anna Romantowska, Anna Seniuk, Grażyna Barszczewska, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Globisz, Jerzy Zelnik, Olgierd Łukaszewicz oraz gwiazd scen muzycznych jak: Małgorzata Walewska czy Wiesław Ochman. W programie tego projektu znajdą się m. in. takie imprezy jak: Koncert edukacyjny „Szlakiem płk. Dionizego Czachowskiego i Fryderyka Chopina.
Rodzina, Tradycja, Niepodległość, Koncert poetycki ” Był taki rok – rok 63-ci” w wykonaniu wybitnych polskich aktorów, koncert muzyczny „Każdemu marzy się wolność” w wykonaniu solistów, zespołów, orkiestr i chórów, warsztaty dla uczniów „Naszyjnik z Orłem Białym” – biżuteria okresu żałoby narodowej i Powstania Styczniowego, promocje książek: Czachowscy, Krzyżanowscy, Chopinowie. Legendy i fakty historyczne, Bogusław Szwedo „Słownik Powstańców Styczniowych odznaczonych Orderem Virtuti Militari”. Wszystkie te koncerty i spotkania będą się odbywały w salach koncertowych, kościołach, Domach Kultury, muzeach i szkołach. Powstanie Styczniowe rozpoczęło się 22 stycznia 1863 roku. Było najbardziej krwawym i najdłużej trwającym z polskich zrywów narodowowyzwoleńczych. Podczas prawie dwóch lat stoczono ponad 1000 bitew i potyczek, w których wzięło udział ponad 150 tys. powstańców. Polacy nie posiadali w tym czasie regularnej armii, dlatego zryw z 1863 roku miał charakter wojny partyzanckiej. Walki trwały na terenie całego zaboru rosyjskiego, czyli Polski centralnej, Litwy i zachodniej Ukrainy. Gdyby wywalczono wówczas niepodległość, taki kształt miałoby wolne państwo – co potwierdzał herb powstańczy, łączący na jednej tarczy polskiego Orła Białego, litewską Pogoń i ukraińskiego Archanioła.

Mimo militarnej klęski, powstanie stało się początkiem polskiego społeczeństwa obywatelskiego. Wzięli w nim udział przedstawiciele wszystkich stanów, Rząd Narodowy wprowadzał reformę rolną, polegającą na zniesieniu pańszczyzny. Powstanie Styczniowe miało szczególne znaczenie dla walki o niepodległość w latach 1918 – 1920. Docenił to Józef Piłsudski nadając weteranom powstania uprawnienia kombatanckie i otaczając ich szczególną opieką państwa. Podczas Powstania Styczniowego stworzono także wojskowe i cywilne podziemne struktury państwowe, które mogły być wzorem dla konspiracji z czasów II wojny światowej. W sierpniu 2012 roku Senat ogłosił rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego. Pół roku później Sejm apelował do wszystkich organizacji i instytucji o godne uczczenie tej rocznicy.
Międzynarodowe festiwale i koncerty, organizowane przez Roberta Grudnia należą do ścisłego grona najbardziej prestiżowych imprez kulturalnych w Polsce. Cieszą się 25. letnią tradycją i są znane w Europie. W festiwalach od wielu lat udział biorą najwybitniejsi artyści z całego świata min.:

Krzysztof Penderecki, Jerzy Maksymiuk, Hermann Ebner, Martin Zoonenberg, Teresa Żylis-Gara, Wiesław Ochman /wystawy i recitale/, Małgorzata Walewska, Alicja Węgorzewska, Konstanty Andrzej Kulka, Anna Seniuk, Jerzy Zelnik, Grażyna Barszczewska oraz wiele sławnych zespołów, solistów, orkiestr i chórów. W przeszłości z fundacją Roberta Grudnia współpracowali także prof.
Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Kolberger, prof. Stefan Stuligrosz i Chór Poznańskie Słowiki.
tekst. Kamila Wrzesińska szczegóły projektu

www.grudzien.pl

LETNIE TOURNEE WYSTAWY PLANSZOWEJ „GORZKA CHWAŁA – POWSTANIE 1863”

PODSUMOWANIE

Inauguracja letniego tournee odbyła się

29.06.2013 roku w Centrum Regionalnym przy nekropolii Jana Kochanowskiego w Zwoleniu. To tereny związane z pierwszym poetą tworzącym w języku polskim, których mieszkańcy obecnie kultywują tradycje kultury i historii. W tym roku przy kościele została wmurowana także pamiątkowa tablica, poświęcona pięciu kapłanom tej parafii, którzy wzięli udział w powstaniu styczniowym.

Dalsza trasa letniego tournee przebiegała według następującego harmonogramu:

– Stalowa Wola, Klasztor OO. Kapucynów – 02-09.07.2013. Otwarcie wystawy poprzedził koncert zatytułowany „Był taki rok – rok 63.ci”. Wystąpili Halina Łabonarska, Jerzy Zelnik, Robert Grudzień. Klasztor rozwadowski to jedna z atrakcji turystycznych. Przez kolejny tydzień zwiedzali wystawę nie tylko okoliczni mieszkańcy, ale też goście z całego Podkarpacia.

– Lublin – Kościół pw. Św. Rodziny – 10-14.07.2013. Ekspozycja była prezentowana w parafii gdzie papież bł. Jan Paweł II odprawił mszę dla archidiecezji lubelskiej, a na pamiątkę tego wydarzenia  systematycznie odbywają się tam festiwale muzyczne. Imprezy te mają już 26. letnią tradycję i cieszą się dużym zainteresowaniem. Dlatego przez cały tydzień, kiedy w kościele prezentowana była wystawa, przyjeżdżali zwiedzający z Lublina i okolic. Ekspozycja obecna była w świątyni, zatem po wszystkich mszach św. oglądali ją wszyscy wierni. Otwarciu wystawy towarzyszył koncert organowy. Wystąpił światowej sławy mistrz tego instrumentu prof. Collin Andrews z USA.

– Janowiec nad Wisłą – Gminny Ośrodek Kultury 14-20.07.2013. Otwarciu wystawy towarzyszył koncert prof. Collina Andrewsa, który trzy utwory dedykował narodowi polskiemu. Po koncercie prelekcję na temat powstania styczniowego wygłosił prof. Jan Żaryn. Po koncercie wszyscy zebrani przeszli do Gminnego Ośrodka Kultury na uroczysty wernisaż.  VI Koncerty Organowe – festiwal w ramach, którego prezentowana była wystawa – to impreza ciesząca się sympatią nie tylko melomanów, ale też turystów licznie odwiedzających latem Janowiec nad Wisłą. Niezwykła atmosfera i architektura oraz przyznany tytuł w konkursie „Perły Lubelszczyzny” tego miasteczka sprawiają, że coraz więcej osób woli tu spędzić weekend.  W Janowcu w ramach projektu Roberta Grudnia został ustawiony kamień –  pomnik, poświęcony powstańcom styczniowym.

– Jędrzejów – Archiopactwo Cystersów –  27,28.07.2013. Wystawa, w sobotę i niedzielę – była ustawiona przy wejściu do kościoła, zobaczyli ją wszyscy wierni, którzy byli na mszach św. Otwarcie wystawy poprzedził koncert grupy „Claret Gospel” z Wybrzeża Kości Słoniowej. Zespół część trasy koncertowej w Polsce odbywał w ramach ogólnopolskiego projektu „Każdemu marzy się wolność”. „Claret Gospel” opracowali pieśń „Marsz, marsz Polonia”, oddając w ten sposób cześć Polakom walczącym o wolność w powstaniu styczniowym. Śpiewali ją w języku polskim. W klasztorze w Jędrzejowie od 19 lat odbywa się festiwal organowy, cieszący się bardzo dużą popularnością.

– Lipsko, Lipskie Centrum Kultury 29.07- 02.08.2013. Wystawa była atrakcją dla mieszkańców tego powiatu, gdyż tradycje powstania styczniowego silnie zapisały się w pamięci kolejnych pokoleń.  Nie jest to przypadek. Puszcza Iłżecka to teren, który Dionizy Czachowski jeden z najwybitniejszych dowódców powstania uważał za wyjątkowo przyjazny i często tu przebywał ze swoim oddziałem. Niedaleko Lipska znajduje się Jawor Solecki, gdzie zginął 6.11.2013. W miejscu śmierci bohatera ustawiono mauzoleum a w tym roku także tablicę informacyjną, zawierającą najnowsze dane.

–  Wąchock, Archiopactwo Cysterskie 04-08.08.2013. Otwarcie wystawy było imprezą zapowiadającą otwarcie Dni Europejskiego Dziedzictwa Kultury. Wernisaż poprzedził koncert dedykowany pamięci powstańców styczniowych. Wystąpili Monika Łyżwa – Wąsowicz (sopranistka koncertująca w Polsce i w Niemczech) oraz Robert Grudzień.  Wystawa czynna była w klasztorze do niedzieli włącznie. Po mszach św. zwiedzały ją całe rodziny. Wąchock latem jest miejscem chętnie odwiedzanym turystów. 

– Tykocin, Kościół parafialny 11-15.08.2013. Wernisaż poprzedził wykład proboszcza parafii. Uroczystość relacjonowała TVP Białystok. Wystawa czynna była w alumnacie, czyli na terenie zabytkowego kompleksu sakralnego, będącego perełką architektoniczną Podlasia.

– Kowala, Kościół pw. Św. Wojciecha 16,17.8.2013. Wystawa uświetniła obchody święta gminy i powstania styczniowego. Koncert w wykonaniu wybitnych muzyków – solistów Filharmonii Łódzkiej  oraz otwarcie wystawy –  otwierały trzydniowe uroczystości.  Podczas obchodów odbyła się tez rekonstrukcja bitwy pod Kowalą. 

– Stromiec, Kościół pw. Św. Jana Chrzciciela 18.08.2013. Wystawa prezentowana była w kościele stojącym na miejscu świątyni, gdzie 5.4.1810 roku ochrzczony został Dionizy Czachowski. Mieszkańcy tej gminy są dumni z tego, że w pobliskim Niedabylu urodził się jeden z najwybitniejszych dowódców powstania. Z pokolenia na pokolenie przekazywana jest ta tradycja. W tym roku w kościele została umieszczona pamiątkowa tablica. 

– Radom, Kuria Diecezjalna 19 –23.08.2013. Radom był lokalnym centrum ruchu niepodległościowego przed powstaniem styczniowym. Przeszłość także tu jest bardzo żywo odkrywana, także dzięki rekonstrukcjom powstania styczniowego, które od kilku lat realizuje Przemysław Bednarczyk. Wystawa była prezentowana w obecnej kurii biskupiej, byłym klasztorze sióstr benedyktynek, który po kasacie zakonu w 1819 roku został zamieniony na więzienie. W czasie powstania styczniowego większość przetrzymywanych stanowili aresztowani za cywilną działalność niepodległościową oraz pojmani powstańcy. Ekspozycja „Gorzka chwała – 1863” cieszyła się dużym zainteresowaniem.

– Trzebnica, Bazylika pw. Św. Jadwigi Śląskiej 24,25.08.2013.   24. 08 nastąpiło otwarcie wystawy i koncert  Krzesimira Dębskiego. Kompozytor dedykował  „Pieśń syberyjską” dla powstańców styczniowych. Wydarzenia te zgromadziły tłumy publiczności. W niedzielę przy parafii odbywał się doroczny festyn „Bartłomiejki”, którego kulminacją był koncert Krystyny Prońko. Do Trzebnicy zjechały tłumy mieszkańców okolic oraz Wrocławia. Większość osób, które przyjechały na festyn odwiedziło wystawę. 

– Trzebnica Starostwo Powiatowe 26-30.08.2013. Mimo, tak dużego zainteresowania w sobotę i niedzielę, w poniedziałek znów wiele osób odwiedziło wystawę. „Gorzka chwała – powstanie 1863” czynna w starostwie powiatowym cieszyła się popularnością wśród pracowników urzędu i mieszkańców Trzebnicy, którzy nie zdążyli zobaczyć jej w weekend. Wystawę oglądali też wrocławianie.

– Radom, Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Jana Kochanowskiego 3-5.09.2013. Szkoła ta – nazywana kuźnią olimpijczyków, przywiązuje wagę do nauki historii. Koncert muzyki Fryderyka Chopina, w wykonaniu Roberta Grudnia był ilustracją do wystawy. Termin wystawy był o przedłużony  z powodu dużego zainteresowania uczniów i nauczycieli.

– Jedlińsk 8- 9.09. W niedzielę 8.09 odbył się koncert Alicji  Węgorzewskiej, światowej sławy śpiewaczki i Roberta Grudnia, dedykowany pamięci D. Czachowskiego. Ważnym elementem był komentarz historyczny. Jedlińsk i okolice to tereny, gdzie D. Czachowski spędził dzieciństwo. W tym dniu w kościele ustawiona została też „Gorzka chwała”. W poniedziałek wystawę obejrzeli uczniowie z miejscowego Zespołu Szkół.

Wróć