2007.11.11 STARACHOWICE MISSA PRO PACE

Wydarzenie artystyczne roku 2007.

Penderecki w Starachowicach

Krzysztof Penderecki, najwybitniejszy polski kompozytor współczesnej doby, będzie gościem koncertu finałowego XVIII Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i kameralnej w Starachowicach.Pod jego dyrekcją Chór Polskiego Radia w Krakowie wykona „Mszę Pokoju” Feliksa Nowowiejskiego. Wielki koncert z okazji Święta Odzyskania Niepodległosci rozpocznie się 11 listopada o godz. 19 w kościele p.w. Matki Boskiej Nieustajacej Pomocy.
Na program starachowickiego koncertu złożą się dzieła muzyki polskiej. W pierwszej części wieczoru usłyszymy kompozycje chóralne a cappella Henryka Mikołaja Góreckiego i Krzysztofa Pendereckiego. Bardzo ciekawym utworem będzie „Amen” Góreckiego – jedno z najbardziej interesujących jego dzieł, w którym otwiera się na tajemnicę sacrum. Amen – słowo jakże często wypowiadane podczas modlitwy – oznacza akceptację Bożej woli.
W bloku utworów Pendereckiego zabrzmi „De Profundis” – jedna z części Siedmiu Bram Jerozolimy, dzieła napisanego dla uczczenia jubileuszu 3000-lecia Świętego Miasta. Kompozycja wyraża nadzieję na bezkonfliktowy świat i wiarę w dobrą przyszłość. Usłyszymy także „Agnus Dei” z „Polskiego Requiem”. Część ta powstała w roku 1981 po śmierci kard. Stefana Wyszyńskiego i była wykonana podczas uroczystości żałobnych. Całe „Requiem” zostało skomponowane w okresie stanu wojennego ku pokrzepieniu serc Polaków. Tworząc dzieło, kompozytor chciał zająć określone stanowisko i opowiedzieć się, po której jest stronie. Motywy „Agnus Dei” rozbrzmiewają na zakończenie filmu „Katyń” Andrzeja Wajdy, do którego Penderecki napisał muzykę. Warto jeszcze wspomnieć o „Pieśni Cherubinów”, nawiązującej do chrześcijańskiej tradycji religijnej Wschodu. Profesor dedykował ją Mścisławowi Rostropowiczowi.
Finałowym akcentem wieczoru będzie „Missa pro Pace” – „Msza Pokoju” Feliksa Nowowiejskiego, wybitnego przedstawiciela polskiego neoromantyzmu. Napisał m.in. dziewięć mszy, w tym sześć do tekstu łacińskiego. „Missa pro Pace” obejmuje wszystkie części porządku mszalnego: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus i Agnus Dei. Jest znakomitą kompozycją na chór z organami, w której partia organów ma charakter orkiestrowy. Ów liturgiczny utwór o wielkich walorach artystycznych zaskakuje koncertowymi dialogami organów i chóru, ekspresją oraz głębią. Msza dedykowana została pamięci tych, którzy oddali swe życie, abyśmy mogli żyć w pokoju. Wraz z Chórem Polskiego Radia w Krakowie zinterpretuje je zasiadający przy organach Robert Grudzień – producent koncertu.

Goszczenie Krzysztofa Pendereckiego i koncert z jego udziałem będzie wielkim zaszczytem nie tylko dla Starachoiwca, ale i całego regionu świetokrzyszkiego. Przybywa do nas bowiem jeden z najwybitniejszych kompozytorów współczesnej doby. W dziedzinie polskiej kultury muzycznej jego nazwisko – obok Chopina – jest najbardziej rozpoznawalne na świecie. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż w swej twórczości artysta sięga do niezwykle ważnych i nośnych tematów, związanych z religią i historią. – Moim credo jest zabieranie głosu w sprawach ważnych – mówił w wywiadzie udzielonym „Naszemu Czasowi”, opublikowanym w grudniu 2006 roku. Cieszy to, że w osobie Krzysztofa Pendereckiego Polska ma ambasadora swej kultury, docierającego w najodleglejsze zakątki świata.

Myśl o zorganizowaniu w Starachowicach koncertu z udziałem Krzysztofa Pendereckiego dojrzewała od dwóch lat. Przedsięwzięcie dochodzi do skutku dzięki inicjatywie organizatorów, patronów i sponsorów festiwalu organowego na. Owocem owych zabiegów będzie wyjątkowy wieczór muzyki polskiej, który należy określić mianem wydarzenia artystycznego roku 2007 w starachowickim grodzie.

PIOTR JACKOWSKI

Krzysztof Penderecki

Urodził się w Dębicy. Studiował kompozycję u F. Skołyszewskiego, a następnie w PWSM w Krakowie u A. Malawskiego i S. Wiechowicza.
Jest laureatem wielu nagród artystycznych krajowych i zagranicznych, w tym m.in.:I, II, i III nagrody na II Konkursie Młodych Kompozytorów ZKP (1959), Nagrody Państwowej I st. (1968, 1983), Nagrody Związku Kompozytorów Polskich (1970), Nagrody im. Herdera (1977), im. Honeggera (1978), im. Sibeliusa (1983), Premio Lorenzo Magnifico (1985), fundacji im. Karla Wolfa (1987), Grammy Award (1998, 1999, 2001), Grawemeyer Music Award (1992), Międzynarodowej Rady Muzycznej UNESCO (1993), nagrody Best Living World Composer (2000), Nagrody Księcia Asturii (2001).
Krzysztof Penderecki jest doktorem honoris causa kilkudziesięciu uniwersytetów, m.in. w Rochester, Bordeaux, Leuven, Waszyngtonie, Belgradzie, Madrycie, Poznaniu, Warszawie, Buenos Aires, Glasgow, Münster, Seulu, Krakowie i członkem honorowym Royal Academy of Music w Londynie, Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie, Kungl. Musikaliska Akademien w Sztokholmie, Akademie der Künste w Berlinie, Academia National de Bellas Artes w Buenos Aires, Académie Internationale de Philosophie et de l’Art. w Bernie, Académie Nationale des Sciences, Belles-lettres et Arts w Bordeaux, Royal Irish Academy of Music w Dublinie, American Academy of Arts and Letters. Posiada wysokie odznaczenia państwowe i zagraniczne.

W latach 1973-1978 wykładał w Yale University w New Haven, w latach 1972-1987 był rektorem Akademii Muzycznej w Krakowie, w latach 1987-1990 dyrektorem artystycznym Filharmonii Krakowskiej. Jest pierwszym gościnnym dyrygentem Norddeutscher Rundfunk Orchester w Hamburgu i Mitteldeutscher Rundfunk Sinfonie Orchester w Lipsku. Od 1992 roku pełni funkcję dyrektora artystycznego Festiwalu Casalsa w San Juan (Puerto Rico). W 1997 roku został dyrektorem artystycznym orkiestry Sinfonia Varsovia. Od 1998 roku jest doradcą Beijing Music Festival w Pekinie, a od 2000 – gościnnym dyrygentem China Philharmonic Orchestra.
Prowadzi koncerty z czołowymi orkiestrami symfonicznymi w Stanach Zjednoczonych i Europie. Obok własnych utworów dyryguje dziełami symfonicznymi twórców z różnych epok.
Pierwszy występ kompozytora na arenie międzynarodowej miał miejsce w 1959 roku na Festiwalu „Warszawska Jesień”, podczas którego wykonał Strofy, jeden z trzech utworów, za które otrzymał pierwsze nagrody na II Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Kompozytorów. Pozostałymi były Psalmy Dawida i Emanacje. W tym samym roku powstał Tren ofiarom Hiroszimy uhonorowany nagrodą UNESCO. Utwór ten zapoczątkował pasmo sukcesów takich dzieł, jak: Anaklasis, Polymorphia, Fonogramy, Psalm czy Pasja wg. św Łukasza. Następnie powstały kolejno: Dies irae, opera Diabły z Loudun, Jutrznia. W 1972 roku rozpoczął karierę jako dyrygent i od tej pory prowadził największe orkiestry świata.
Prapremiera I Koncertu skrzypcowego odbyła się w Bazylei (1977). Drugim dziełem operowym był Raj utracony wykonany po raz pierwszy w Lyric Opera of Chicago (1978).
Te Deum zadyrygował kompozytor podczas prapremiery w Asyżu (1980), Polskie Reqiem powstało na zamówienie Radia i Państwowego Teatru Wirtembergii dla uczczenia 40. rocznicy zakończenia II wojny światowej (1984), a Czarną maską dyrygował na Festiwalu w Salzburgu (1986). W 1988 roku otrzymał nagrodę Grammy za II Koncert wiolonczelowy nagrany wspólnie z Mścisławem Roztropowiczem.
Prapremiera czwartej opery, Króla Ubu miał miejsce w Operze Monachijskiej (1991). Kolejne jego nowe dzieła to m.in.: Sinfonietta, Benedicamus Domino, V Symfonia, Koncert fletowy, Siedem bram Jerozolimy ( 3000 lat Jerozolimy), Hymn do św. Daniłła (850-lecie Moskwy), Hymn do św. Wojciecha (1000-lecie Gdańska), Credo, Sonata na skrzypce i fortepian. W styczniu 2001 kompozytor ukończył Concerto Crosso, którego prawykonanie odbyło się w czerwcu tego samego roku w Tokio, pod dyrekcją Charlesa Dutoit.

9 maja 2002 w Carnegie Hall odbyła się światowa prapremiera Koncertu fortepianowego „Zmartwychwstanie”.
W roku 2005 miały miejce 3 kolejne premjery: Largo na wiolonczelę i orkiestrę, VIII Symfonia „Lieder der Vergäenglichkeit” i Chaconne- część Polskiego Requiem, zadedykowana Papieżowi Janowi Pawłowi II.
14 grudnia 2005 roku Profesor Krzysztof Penderecki został uhonorowany najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego.

Robert Grudzień

Jest absolwentem Liceum Muzycznego w Lublinie, Akademii Muzycznej w Łodzi oraz Hochschule für Musik w Düsseldorfie. Jego nazwisko wielokrotnie pojawia się w programach koncertowych obok najwybitniejszych artystów różnych dziedzin i specjalności. Występuje m.in.: z Teresą Żylis-Gara, Wiesławem Ochmanem, Konstantym Andrzejem Kulką, Georgijem Agratiną, Krzysztofem Kolbergerem, Jerzym Zelnikiem i Olgierdem Łukaszewiczem.Współpracuje także z Poznańskimi Słowikami, Chórem Polskiego Radia w Krakowie, Krzysztofem Pendereckim, Jerzym Maksymiukiem i Krzysztofem Zanussim.
Koncertował na najbardziej prestiżowych festiwalach muzycznych w Polsce, w całej Europie oraz na wielu kontynentach. Posiada nagrania płytowe, radiowe i telewizyjne /solowe, kameralne/. W roku 2006 w Bazylice w Trzebnicy zrealizował nagranie dla Polskiego Radia z Chórem PR oraz Krzysztofem Pendereckim.
Jego działalność artystyczna, organizacyjna i charytatywna przyniosły mu szereg nagród i wyróżnień m.in.: w 1990 r. otrzymał nagrodę Komitetu ds. Radia i Telewizji za twórczość radiową, 2001 r.- medal oraz nagroda kulturalna od Prezydenta Miasta Lublina, 2001 r. – nagroda kulturalna Marszałka Województwa Lubelskiego, 2002 r. – nagroda Prezydenta Miasta Starachowic, 2006 r. – otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego Medal „Zasłużony dla Kultury Polskiej.

Jest honorowym obywatelem: Leżajska, Zelowa, Jędrzejowa oraz Stalowej Woli.
Wspólnie z Tomaszem Ceglarskim pełni funkcje kierownika artystycznego Międzynarodowych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Starachowicach im. Stefana Ratusińskiego.
Pełni funkcję dyrektora Fundacji im. Mikołaja z Radomia, organizatora festiwali muzycznych i akcji na rzecz zabytkowych organów w Polsce.
Wykłada gościnnie w Szwajcarii oraz Niemczech. Inicjator i producent oficjalnego koncertu z okazji wizyty Benedykta XVI w Polsce. 29 maja odbyło się w Kalwarii Zebrzydowskiej prawykonanie koncertu na fortepian, orkiestrę symfoniczną i organy Slavy Kowalinskiego. www.grudzien.pl

Włodzimierz Siedlik

– absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie (dyplom z najwyższym wyróżnieniem), Instytutu Liturgicznego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (dyplom z wyróżnieniem) oraz Studium Emisji Głosu Akademii Muzycznej w Bydgoszczy (dyplom z wyróżnieniem). W marcu 1990 roku został laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Dyrygentów Chórów w Poznaniu. W latach 1990 – 1992 był dyrektorem Centrum Paderewskiego w Tarnowie.
W 1991 roku założył Tarnowską Orkiestrę Kameralną . W latach 1992 – 1996 był dyrektorem Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Tarnowie. Od 1994 roku pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Liturgicznym PAT w Krakowie. Podczas swojej pracy dyrygenckiej z Chórami: Cantus, Psalmodia PAT, Chórem Męskim UJ uzyskał wiele nagród i wyróżnień polskich i zagranicznych.
W 2000 roku podczas uroczystości jubileuszowych 75 – lecia Polskiego Radia, odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi. W 2001 roku otrzymał nagrodę im. Jerzego Kurczewskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie dyrygentury przyznawaną przez Kapitułę pod honorowym patronatem Pana Krzysztofa Pendereckiego. Od 1995 roku pełni funkcję Dyrektora i Kierownika Artystycznego Chóru Polskiego Radia w Krakowie.

Chór Polskiego Radia w Krakowie

został założony w 1948 roku przez Jerzego Gerta. Funkcję kierownika chóru pełnili wtedy kolejno: Alojzy Kluczniok i Tadeusz Dobrzański. Następnie z chórem pracowali: Adam Pałka, Jerzy Kurcz, Maciej Ogarek, Stanisław Krawczyński, Bronisława Wietrzny, Małgorzata Orawska.
Od początku istnienia do roku 1994 Chór stanowił integralną część zespołu Orkiestry i Chóru Polskiego Radia i Telewizji. Od stycznia 1995 roku działa samodzielnie w strukturach Polskiego Radia S.A. a Dyrektorem i Kierownikiem Artystycznym jest Włodzimierz Siedlik.

Na przełomie 2000 i 2001 roku wraz z Israel Kibbutz Orchestra, Chór wziął udział w tournée koncertowym wykonując: Stabat Mater K. Szymanowskiego, Mszę c-moll W. A. Mozarta, Stabat Mater F. Schuberta pod dyrekcją Avi Ostrowskiego.
W listopadzie 2001 roku Chór uczestniczył w Festiwalu Europalia 2001 w Brukseli, gdzie wraz z NOSPR wykonał Stabat Mater K. Szymanowskiego pod dyrekcją Antoniego Wita.
W lutym 2002 zespół wyjechał na tournée po Szwajcarii gdzie pod dyrekcją Wojciecha Rajskiego wraz z Polską Orkiestrą Radiową wykonywał Kantatę Aleksander Newski S. Prokofiewa.
Jako jeden z nielicznych zespołów, Chór posiada w swoim repertuarze operę Mojżesz i Aaron Arnolda Schönberga. W 1998 roku został zaproszony przez Staatstheater w Darmstadt do wspólnego wystawienia tego dzieła. W 2002 roku gościł w Teatrze Massimo w Palermo, a 2003 roku – na zaproszenie teatru w Stuttgarcie – ponownie bierze udział w scenicznych wykonaniach w/w opery.
Chór Polskiego Radia w Krakowie został założony w 1948 roku przez Jerzego Gerta. Funkcję kierownika chóru pełnili wtedy kolejno: Alojzy Kluczniok i Tadeusz Dobrzański. Następnie z chórem pracowali: Adam Pałka, Jerzy Kurcz, Maciej Ogarek, Stanisław Krawczyński, Bronisława Wietrzny, Małgorzata Orawska.
Od początku istnienia do roku 1994 Chór stanowił integralną część zespołu Orkiestry i Chóru Polskiego Radia i Telewizji. Od stycznia 1995 roku działa samodzielnie w strukturach Polskiego Radia S.A. a Dyrektorem i Kierownikiem Artystycznym jest Włodzimierz Siedlik.

Repertuar zespołu obejmuje zarówno muzykę a cappella, jak i formy wokalno – instrumentalne, dzieła reprezentujące wszystkie style i epoki ze szczególnym uwzględnieniem muzyki polskiej.
Poza działalnością koncertową Chór dokonał licznych nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia i Telewizji, a także nagrań płytowych dla polskich i zagranicznych firm fonograficznych.
Zespół wielokrotnie brał udział w prawykonaniach utworów polskich kompozytorów współczesnych (m.in. Trzy poematy Henri Michaux Witolda Lutosławskiego pod dyrekcją kompozytora, a także dzieła Krzysztofa Pendereckiego) oraz w licznych festiwalach w kraju i zagranicą (m.in. Wratislavia Cantans, Warszawska Jesień, Poznańska Wiosna Muzyczna, Festiwal Chopinowski w Dusznikach, Muzyka w Starym Krakowie, Rossini Opera Festival, Settimana di Monreale, Le Festival de la Musique Contemporaine Centre Pompidou, Oratorio und Cantata Festival Ratzeburg).
Na przełomie 2000 i 2001 roku wraz z Israel Kibbutz Orchestra, Chór wziął udział w tournée koncertowym wykonując: Stabat Mater K. Szymanowskiego, Mszę c-moll W. A. Mozarta, Stabat Mater F. Schuberta pod dyrekcją Avi Ostrowskiego.
W listopadzie 2001 roku Chór uczestniczył w Festiwalu Europalia 2001 w Brukseli, gdzie wraz z NOSPR wykonał Stabat Mater K. Szymanowskiego pod dyrekcją Antoniego Wita.
W lutym 2002 zespół wyjechał na tournée po Szwajcarii gdzie pod dyrekcją Wojciecha Rajskiego wraz z Polską Orkiestrą Radiową wykonywał Kantatę Aleksander Newski S. Prokofiewa.
Jako jeden z nielicznych zespołów, Chór posiada w swoim repertuarze operę Mojżesz i Aaron Arnolda Schönberga. W 1998 roku został zaproszony przez Staatstheater w Darmstadt do wspólnego wystawienia tego dzieła. W 2002 roku gościł w Teatrze Massimo w Palermo, a 2003 roku – na zaproszenie teatru w Stuttgarcie – ponownie bierze udział w scenicznych wykonaniach w/w opery.

ROBERT GRUDZIEŃ
producent koncertu
www.grudzien.pl
tel kom 0601/306483